Mijn aandachtsgebied binnen logopedie ligt op het optimaal leren benutten van de mogelijkheden voor communicatie. Wil je iets veranderen of verbeteren aan je stem, je uitspraak, je adem, je spreektempo, of heb je last van spanningsklachten rondom de keel, dan ben ik je hierbij graag van nut.
De stem is een instrument. Een boodschapper. Het is een communicatiemiddel en maakt deel uit van je identiteit. Met je stem laat je horen dat je er bent en wie je bent. Dat je iets te vertellen hebt. Baby’s hebben nog geen woorden en gebruiken hun stem primair om aan te geven dat ze honger hebben en om te uiten hoe ze zich voelen.
Aanlegfactoren, een verkeerde stemtechniek, onvoldoende balans tussen mate van stembelasting en stembelastbaarheid, organische afwijkingen, psychologische factoren of patronen kunnen ertoe leiden dat de stem verandert en niet goed functioneert. Je kunt hees of schor worden, soms valt de stem helemaal weg of word je zo moe van het spreken dat je liever niet meer praat. Dit geeft al snel een gevoel van machteloosheid en verlies van vertrouwen in de stem. Je wordt je ervan bewust hoe belangrijk je stem in het dagelijks leven is in het contact met anderen.
Tijdens de eerste sessie ga ik samen met jou op zoek naar wat de oorzaak is van je stemklachten en wat er aan te doen is. Je krijgt gereedschap aangereikt waarmee je je stem gezond leert gebruiken en je je eigen stem weer terug krijgt. Je zult makkelijker leren spreken, je stem zal beter en meer comfortabel leren klinken.
Als er sprake is van stemproblemen met een organische oorzaak zoals stembandknobbels, werk ik nauw samen met KNO-artsen.
Een klacht die veel voorkomt is dat mensen het gevoel hebben een brok of prop in de keel te hebben. Dit heet ook wel globusgevoel. Tijdens slikken kan de brok of prop niet goed worden weggeslikt. Mensen maken zich er vaak ongerust over maar over het algemeen is het een onschuldig probleem.
Wanneer je mensen vraagt de plek aan te wijzen waar de brok zich bevindt wijzen ze meestal naar het strottenhoofd. Soms wijst men een specifiek pijnlijk punt aan naast of onder het strottenhoofd. Omdat mensen graag van het pijnlijke gevoel en het dikke gevoel in de keel af willen komen zijn ze geneigd extra en krachtiger te gaan slikken, de keel te gaan schrapen of te gaan kuchen. Hierdoor worden de spieren in de keel en rondom het strottenhoofd teveel aangespannen en blijven ze vaak aangespannen. Deze spierspanning geeft het gevoel van een brok in de keel.
Ook gaat het globusgevoel vaak gepaard met een gevoel van veel slijm in de keel of het gevoel alsof er een graatje vastzit in de keel. Dit gevoel bestaat vooral bij het slikken van het speeksel gedurende de dag, maar niet tijdens het slikken van eten of drinken.
Soms wordt de brok in de keel vooral waargenomen tijdens het eten. Dan kan er sprake zijn van een lichamelijke aandoening. Dan heeft men moeite met de passage van voedsel. De stemklank verandert dan ook soms en is hees of schor. In dat geval is het belangrijk om een huisarts te raadplegen.
De globusklachten ontstaan vaak tijdens of na een periode van veel stress en spanning en bij onverwerkte emoties. Soms is sprake van angst voor een ernstige ziekte wat de klachten veroorzaakt. Geruststelling door een arts of gespecialiseerd therapeut zorgt er vaak voor dat de brok in de keel geleidelijk verdwijnt.
Manuale facilitatie van de spieren en structuren van het strottenhoofd kan heel goed helpen om van de globusklachten af te komen. Hierbij onderzoek ik eerst de spanningen van de spieren en de beweeglijkheid van de larynx. Als blijkt dat er op dit gebied ergens een probleem of blokkade bestaat bespreek ik allereerst het plan voor behandeling. De behandeling zal gericht zijn op het realiseren van een normale beweeglijkheid van het strottenhoofd door de spieren en structuren hiervan te manipuleren. Soms lukt dit de eerste keer, maar meestal is er een aantal sessies nodig om het gewenste resultaat te bereiken. Daarnaast krijgt de cliënt oefeningen en adviezen mee, die hij/zij thuis moet doen om de beweeglijkheid te behouden. Naast manipulatie van het strottenhoofd, zijn er ook andere oefeningen die goed kunnen helpen tegen het doen verdwijnen van de globusklachten. Oefeningen gericht op het bewustworden en aannemen van een goede lichaamshouding kunnen overbelasting van bepaalde spieren voorkomen. Je krijgt zelf adviezen en oefeningen om de keel- en halsspieren te ontspannen.
Globusklachten gaan vaak gepaard met stemklachten. Oefeningen kunnen ook gericht zijn op het aanleren van een gezonde stemtechniek. Belangrijke aspecten hierbij zijn lichaamshouding, ademhaling en ontspannen stemgebruik.
Schraap je geregeld je keel? Of kuch je de hele dag door? We zijn ons het er vaak niet eens van bewust. Je hebt het gevoel dat er iets in je keel zit dat je weg moet schrapen of kuchen. Dit kan zo vaak gebeuren dat het een gewoonte wordt.
Frequent keelschrapen of kuchen is belastend voor je stembanden. Je stembanden kunnen geïrriteerd raken. Als reactie daarop ontstaat er slijm. Slijm dat je probeert los te hoesten wordt vervolgens nog sneller aangemaakt. Zo houd je het schrapen en kuchen in stand. Daarnaast zorgt het kuchen en schrapen ervoor dat de vloeiendheid in het spreken wordt verstoord.
De behandeling zal er in eerste instantie op gericht zijn om de bewustwording ten aanzien van deze gewoonte te vergroten. Daarnaast bied ik je oefeningen en gezonde alternatieven aan voor het schrapen en kuchen. Alleen al het vergroten van de bewustwording heeft vaak een snel en positief effect.
Merk je dat je regelmatig iets moet herhalen voor een ander? Of dat anderen slechts met een half oor naar je luisteren. Onrustig worden als ze naar je luisteren of dat hun concentratie op wat je zegt afneemt?
Niet verstaan of slechts met moeite verstaan, begrepen en gehoord worden kan vervelend zijn. Het kan een gevoel van onzekerheid oproepen, soms ook frustratie.
Met kleine aanpassingen in het spreken is het vaak al mogelijk om de mate van verstaanbaarheid te verbeteren. Een belangrijk aspect in de behandeling is het vergroten van de bewustwording ten aanzien van de eigen manier van spreken.
Door ouderdom ontstaan soms stemklachten. Dat heet presbyfonie. Om een helder stemgeluid te kunnen vormen moeten de stembanden goed kunnen sluiten en symmetrisch trillen.
Bij presbyfonie worden de spieren die de stembanden openen, sluiten en op spanning houden dunner. Hierdoor kunnen de stembanden niet goed meer sluiten. De leeftijd waarop de klachten ontstaan kan erg wisselen.
Kenmerken van een verouderde stem zijn schorheid, heesheid, een zwak geluid, een trillende stem, bij de mannenstem vaak een hoge, weinig krachtige stem, minder stembereik.
Factoren die de stem negatief kunnen beïnvloeden zijn onder andere een verminderd gehoor, een verminderde algemene gezondheid, vermoeidheid, gewichtsverlies, gebitsproblemen, bijwerkingen van medicatie, neurologische aandoeningen, psycho-emotionele factoren en een disbalans in de verhouding tussen mate van stembelasting en mate van stembelastbaarheid.
Logopedie kan zeer nuttig zijn bij het sterker maken van de stem en het verkrijgen van helderheid en draagkracht in de stem. Specifieke stemoefeningen worden ingezet. Daarnaast wordt aandacht besteed aan lichaamshouding, adempatroon, hydratatie van de stembanden, aandacht voor de articulatie en aandacht voor verbetering algehele conditie.
Er vindt nauwe samenwerking met de KNO-arts plaats. Soms kan medische therapie ingezet worden om de stemfunctie te verbeteren.